tg-me.com/nasrollahhekmat/4285
Last Update:
▫️
بــرگی از کتــاب
«وجود و ماهیّت در حکمت متعالیه»
📝 فصل دوم : حدود عقل
... صدرا از اختلاف و نابرابری در عقول گامی فـراتر می‌نهد و سخن از اختلاف در ذات انسـان‌ها می‌گـوید . از نظر او اگر به انسان‌ها از حیث نشئهٔ دنیوی محض -- با صرف نظر از نشئهٔ اخروی و عوالم روحانی و ملکوتی -- بنگریم ، تفاوت افراد ، تفاوتی در عوارض و در کمالات ثانی آن‌هاست . امّا اگر به آن‌ها از حیث نشئهٔ اخروی نظر کنیم ، اختلافشان ذاتی و در کـمال اوّل است . (۱)
در نتیجه گرچه افراد انسان در بدایت خلقت و به حسب ظـاهر اتّفاق در ماهیّت و ذات دارند امّا در نهایت و به حسب باطن اختلاف ماهیّت و حقیقت دارند . (۲)
بدین ترتیب کار تفاوت انسان‌ها و اختلاف آن‌ها به تفاوت در ذات می‌رسد و لذا صدرا هیچ‌گاه نمی‌تواند حدود عقل را به گونه‌ای عینی و لایتغیّر مشخّص کند . تعیین حدود عقل و مرزبندی دقیق آن ، کار کسانی است که آدمی را در حدّ همین نشئهٔ دنیوی قرائت می‌کنند و وجود او را صرفاً وجودی ناسوتی و خاکی می‌دانند و برای او تنها سلوکی علمی و حرکتی عَرَضی قائلند . «از آن جا که این عقل می‌خواهد از گزند پرسش و حیرت در امان باشد ، همواره زیر سقف می‌خزد و در پناه منطق می‌نشیند و نظام می‌پردازد و در نتیجه کار مرزشناسی به مرزسازی و مرزبندی می‌کشد و بر این اساس ، کلّ عالم را به درون این نظـام می‌کشاند و تمام مسائل را در چارچوب این منظومه پاسخ می‌گوید و بدین‌گونه ، پرسش‌ها را -- که هدیه‌ای الاهی است برای پیدا کردن راه بازگشت به اصل ، و خروج از بن‌بست ادراک و زمان -- قلع و قمع می‌کند و وظیفهٔ حیرت‌زائی را که محصول مرزشناسی عقل است ، تبدیل می‌کند به حیرت‌زدائی که ثمرهٔ حاکمیّت مطلق عقل است». (۳)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱ . اسرارالآیات ، ص ۱۳۹ . تفصیل این بحث در فصل چهارم خواهد آمد .
۲ . همان ، ص ۱۴۲ .
۳ . نقل از مقدمهٔ نگارنده بر ترجمهٔ شرح فصوص الحکم ، اثر دکتر ابوالعلاء عفیفی . انتشارات الهام ، سال ۱۳۸۰ .
📚 وجود و ماهیّت در حکمت متعالیه
صص ۴۱ - ۴۲
#دکتر_نصرالله_حکمت
#همراه_با_کتاب
#وجود_و_ماهیت_در_حکمت_متعالیه
@nasrollahhekmat
BY نصرالله حكمت
Share with your friend now:
tg-me.com/nasrollahhekmat/4285